វេយ្យាករណ៍ គឺការធ្វើឲ្យជាក់ច្បាស់ ការពន្យល់ ឲ្យប្រាកដ។ នៅក្នុងភាសាខ្មែរ បានបែងចែកថ្នាក់ពាក្យជាប្រាំបី ដូចជា នាម គុណនាម កិរិយា ឧទានស័ព្ទ ឈ្នាប់ ធ្នាក់ សព្វនាម និង គុណកិរិយា ។ មិនត្រឹមតែប៉ុណ្ណោះ ថ្នាក់ពាក្យនីមួយៗ មានតួនាទីផ្សេងៗគ្នាក្នុងល្បះ ឬឃ្លា ។ ថ្នាក់ពាក្យ ក៏មានបែងចែកជាប្រភេទខុសៗគ្នា។
នាម ជាពាក្យសម្ដែងឲ្យមនុស្ស សត្វ រុក្ខជាតិ ទីកន្លែង និងស្ថានភាពបែបណាមួយ ។នាម មានប្រាំបីប្រភេទ :
– នាមសាធារណ៍ ឬ សាធារណនាម
– នាមអសាធារណនាម ឬ អសាធារណ៍
– នាមករណ៍ ឬករណនាម
– នាមការណ៍ ឬ ការណ៍នាម
– អជីវចល
– ជីវចល
– អរូបី
- រូបី
គុណនាម ជាពាក្យសម្រាប់សម្ដែងលក្ខណ: របស់នាម ហើយតែងតែស្ថិតនៅ ពីខាងស្ដាំនាម ។ គុណនាម មានប្រាំមួយប្រភេទ :
– គុណនាមប្រក្រតី
-គុណនាមចំនួន
– គុណនាមកម្មសិទ្ធិ
-គុណនាមចង្អុល
-គុណនាមសំណួរ
-គុណនាមមិនច្បាស់
សព្វនាម ជាពាក្យប្រើសម្រាប់ជំនួសនាម កន្សោមនាម និងល្បះ ដើម្បីជៀសវាង ការប្រើពាក្យច្រំដែល ។
- ចំណាំ : – បំពេញមុខងារជា នាម និងកន្សោមនាម
– ជាប្រធានក្នុងល្បះ និងជាកម្មបទក្នុងល្បះ
សព្វនាម មានប្រាំមួយប្រភេទ :
– សព្វនាមចង្អុល
– សព្វនាមឈ្នាប់
– សព្វនាមសំណួរ
– សព្វនាមមិនច្បាស់
– សព្វនាមបុរិស:
– សព្វនាមកម្មសិទ្ធិ
គុណកិរិយា ជាពាក្យបញ្ជាក់លក្ខណ: ឲ្យអំពើរបស់កិរិយា ឬកម្រិតរបស់គុណនាម ឬកិរិយាខ្លួនឯង ។
– គុណកិរិយាកាល
– គុណកិរិយាកន្លែង
– គុណកិរិយាបំណែប
– គុណកិរិយាបរិមាណ
– គុណកិរិយាសំណួរ